ظرفیت‌های عرفان اسلامی در تمدن‌زایی

نویسنده

چکیده مقاله:

بازخوانی ظرفیت‌های عرفان اسلامی ‌در تمدن‌زایی می‌تواند ضمن تقویت ادبیات توصیفی تمدن، اهمیت عرفان اسلامی را در نظام هماهنگ تمدنی معلوم سازد. آموزه‌های دو دانش عرفان نظری و عرفان عملی و عملکرد تاریخی عرفان اسلامی بنیان‌های نظری این پژوهش تمدنی است. در این میان، آورده اساسی عرفان نظری، یعنی «اسمای ‌الهی و نکاح ‌اسمایی» و آورده اصلی عرفان عملی «بُعد و قرب از‌ حق‌تعالی» است که با استفاده از این مفاهیم، توصیفی از تمدن مطلوب اسلامی عرضه می‌گردد و در باب ظرفیت‌های تمدن‌سازی با گذار از شبهه اساسی دنیاگریزی عرفان و آموزه‌های آن به استناد سرچشمه‌های اسلامی عرفان و نیز آموزه نهایی آن، یعنی بقاء بعد الفناء - نه فناء - و عناصری مانند دستگیری، خلافت بالسیف و جمع متلائم بین روح و بدن، جایگاه اصلی عرفان در مرکز هندسه تمدن اسلامی‌ نشان داده می‌شود و در نگاهی دیگر، تبیین می‌گردد که عرفان به‌‌واسطه تأمین چهار عنصر معنویت، عقلانیت معنوی ویژه در دستگاهی سازوار، ارائه الگویی برتر از شریعت‌مداری و به‌دست دادن روشی ویژه در فهم متون دینی (تأویل)، آورده‌های پرباری در ساخت تمدن اسلامی دارد. همچنین در ادامه دلایلِ تحقق نیافتن تمدن مطلوب براساس عرفان اسلامی، به‌رغم وجود آورده‌های پربار تمدنی بررسی خواهد شد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

زمینه‌های همگرایی کشورهای اسلامی؛ با تأکید بر ظرفیتهای انقلاب اسلامی

اندیشمندان مطالعات منطقه‌ای، هم‌گرایی در حوزه‌ی دولت‌های ملی (خرد) را مقدمه‌ی هم‌گرایی در سطح منطقه‌ای و حتی جهانی (کلان) می‌دانند و بر این باورند کشورهایی می‌توانند مسیر هم‌گرایی را برای دست‌یابی به منافع مشترک در سطح فراملی طی نمایند که از ساختارها وشرایط لازم مبتنی‌بر: کثرت‌گرایی، پاسخ‌گوبودن و آزادی‌های احزاب و نخبگان برای تأثیرگذاری بر ساختارهای سیاسی برخوردار باشند. از این مسأله در نظریه‌...

متن کامل

زمان در عرفان اسلامی

در فرهنگ اسلامی، تصورات گوناگونی از «زمان» انعکاس یافته است. متکلمان آن را امری موهوم و فیلسوفان آن را مقدار حرکت فلک اطلس می‌دانند. اما از منظر صوفیان، زمان با جان، که اصل وجود آدمی است، در ارتباط است. جانی که نزد دلبر حاضر است، چیزی جز لاله‌زار و گلشن نمی‌تواند باشد و بنابراین، پیری و پژمردگی را در او راهی نیست. از این‌رو، زمان عرفانی ارتباطی با گذشته و آینده ندارد؛ زیرا صوفی با خداوند است و ...

متن کامل

اسقاط تکلیف در عرفان اسلامی

برای عارفان درمراحل سلوک ‘ مقامات و احوالی پیش می آید که تنها برای کسانی قابل فهم است که آن مراحل را طی کرده باشند . زیرا عرفان مانند هر علمی دیگر علاوه بر موضوع و مسائل خاص خود به روح لطیف و ذوق ظریف و عشق عفیف نیز نیاز دارد ‘ تا قابل فهم و درک شود . اما برای غیر عارف اگر بخواهد از راه مطالعه آن مسائل را بفهمد ناچار است آن مقدمات و مسائل را بداند . به این خاطر به بحث ((صحو))‘((سکر))‘((جمع))‘(...

متن کامل

معرفت شهودی در عرفان اسلامی

این مقاله فاقد چکیده می​باشد.

متن کامل

اسم کریم در عرفان اسلامی

این مقاله از منظر عرفانی به بررسی «اسم کریم» می­پردازد. اسماء­الله هم در عرفان عملی و هم عرفان نظری جایگاه ویژه­ای دارد، به­طوری­که بدون آنها نه شناخت عارفانه حاصل می­شود و نه سلوک عرفانی. در این تحقیق به ابعاد مختلف معرفت­شناختی، وجودشناختی و سلوکی اسم کریم پرداختیم. در این رابطه مشخص شد که از جهت معرفت­شناختی، کریم به کسی اطلاق می­شود که به خاطر شرافت ذاتی­اش بخشش او دائمی بوده و حتی بدون درخ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 20  شماره 80

صفحات  4- 30

تاریخ انتشار 2015-12-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023